певец ильнар камалиев биография что с ним случилось
Татарстан Язучылар берлеге рәисе Данил Салихов фикеренчә, Әмир Камалиев актер, драматург, язучы, режиссер булса да, бу дөньядан барлык мөмкинчелекләрен дә кулланып китә алмаган.
Ул Аманулланың “Әлепле әртисләре” әсәре аша халыкның яшәешен сатира жанрында оста күрсәтә белүен ассызыклады.
– Әмир шушы әйберләрне тоя, аның репертуарында трагик алымнар да бар иде. Шагыйрь дә була алыр иде, дип уйлыйм. Аның белән охшашлыкларым да бардыр: ниндидер әсәрләребез бер-беребездән күчереп язылган кебек. Ул белми, мин белмим, әмма ләкин шулай килеп чыккан. Көлешкәнебез дә бар – бер тибрәлештә яшәгәнбездер инде ул вакытта.
Буа дәүләт сатира театры директоры Раил Садриев Аманулланың үзенчәлекле кеше булуын әйтте.
– Иҗат кешеләре “талант” дигән тамга белән килә. Ходай тарафыннан потенциал белән киләләр – менә шуны ничек кулланасың. Әмир белән бу хакта озак сөйләшеп утырган булды. Щепкин училищесын тәмамлап, аннары Камал театрында уйнап, яшьләр театрын җитәкләде. Аннан берара һәр әдип тормышында була торган кризис кичерешләре дә булды. Замана үзгәрә – син аңа туры килеп бетә алмыйсың.
Аның миңа ничек итеп пьеса язарга өйрәнгәнен сөйләп утырганнары булды, алдына Мольерны куеп, юлын юлга тәрҗемә ясап, беренче пьесаларны язганын. Әмирнең теле – сәхнә теле. Аманулла, Рәдиф Сәгъди, Данил Салихов – аларны театр үзе тәрбияләгән, алар театрда эшләп чыккан кешеләр.
Аманулланың берничә тапкыр гаилә корып караган булуы билгеле. Беренче никахыннан кызы Ләйсән, икенчесенннән ике улы бар. Ләйсән үзе дә әни булып, Аманулланы бабай иткән.
Раил Садриев әйтүенчә, мәрхүм холкының авырлыгын үзе дә аңлаган.
– Шәхси тормышта бәхетле булгандырмы – анысын белмим, ләкин ул, “гаиләдә минем белән яшәү авыр” дип әйтә торган иде. Бер сөйләгән хатирәсе истә. Берзаман дүртенче тапкыр өйләнеп кайткач, әнисе, күрәсең, холкын белсә дә, барыбер баласын мактарга тырышкан. Яңа төшкән киленгә: “Иии, Әмирнең бер яхшы ягы бар: нәрсә бирсәң дә шуны ашый ул” дип сөйләгәне истә калган.
Әмир Камалиевның икенче тормыш иптәше Рушания ханым Шәфигуллина да бүгенге матәм чарасында катнашты.
– Дүрт ел гына яшәп калдык. Шул вакытта аның иң шәп әсәрләре сәхнәгә куелды. “Кылый Кирам балдагы” Чаллы театрында әсәрләре күп куелды.
Холкы каршылыклы булса да, тормыш юлдашы булганда, иҗат итәргә терәк була ала идегезме, аңлый идегезме сез аны, дип сорыйм аннан.
Рушания ханым Аманулланың Апаста Шыгай авылында җирләнәчәген әйтте.
Шагыйрә Эльмира Шәрифуллина киявен җылы итеп искә алды.
– Әмир белән мөнәсәбәтләребез яхшы булды, киң күңелле булды ул. Балаларның хәлен гел белеп торды. Миңа гел хөрмәтләп, “әнкәй” дип дәшә иде. Әллә каян килеп, кочаклап ала иде. Хәлләрне белешә иде. Ачык йөз белән исәнләшә иде. Балаларны үстерешкән өчен дә рәхмәт әйтте. Һәрвакыт зур хәрефтән язылырга тиешле кеше сез, Әнкәй, дип әйтә иде.
Ул Әмир Камалиевның улларының туйларын да күрә алмый китүе дә үкенечле булуын әйтте. Әмир Камалиевның олы улы Сәйдәшкә 25, кечкенәсе Сәгыйтькә 24 яшь.
«Сәхнәләрне шаулатып уйнар чагыңда сәхнәдә уйный алмадың»
Чарада Әмир Камалиевның рәхмәтле шәкертләре дә катнашты.
– Сәхнәләрне шаулатып уйнар чагыңда сәхнәдә уйный алмадың. 59 яшеңдә китеп баруга сәбәпләр арасында бу да булды. Без, артистлар, йөрәккә якын алабыз. Син кабатланмас артист идең. Син уйнаган рольне беркем дә син уйнаган кебек уйный алмый иде. Галиябанудагы Исмәгыйлең, “Казан егетләре”ндәге Альфредың ул нәкъ син үзең иде.
Әмир Камалиев соңгы араларда коллегалары – драматурглар Рәдиф Сәгъди, Мансур Гыйләҗев белән күрешү теләге белән яшәгән.
Камал театры артисткасы Рузия Мотыйгуллина Аманулланың беренче адымнарын Камал театрында атлаган кеше булуын искәртте.
Г.Камал театры артисты Эмиль Талипов – Аманулланың шәкерте. “Гаҗәп укытучы иде, менә дигән педагог, күпкырлы талант иясе иде. Татар милләте өчен зур югалту бу. Катлаулы да, балалар кебек самими дә кеше иде ул. Соңгы тапкыр күрешкәндә, мин аның бик ялгыз икәнен сиздем. Күңеле зур иде, үзе бер дөнья иде. Озак кына сөйләшеп бардык та, киткәндә, “Эмиль, мин синең белән горурланам” диде.
Аманулла Раушан Шәриф, Илсөя Төхвәтуллина белән курсташлар. Алардан да хатирәләрен сораштым.
– Без икенче төркем Щепкин студиясе укучылары. Әмир безнең староста иде. Үзенчәлекле шәхес иде ул. Курыкмыйча әйтә алам: безнең курста иң сәләтлесе дип уйлыйм мин аны. Сәнгать кешеләренең эчке дөньясы тирә-яктагы мохитне кабул итә алмый, шуңа күрә бәргәләнә ул. Тормышта булган бөтен җитешсезлекләрне дә бик якын ала. Шуңа күрә аның күңелендә ниндидер яну бар. Кайбер кеше ашкынып яши диләр. Татарда әйтем бар бит: ялкынлы янган учак тиз янып бетә, пыскып янганы озак яна диләр.
Илсөя Төхвәтуллина Әмир Камалиевның бишлеләргә генә укыганын әйтте.
Студент елларында дүрт ел бер бүлмәдә торып укыган курсташы Госман Хәкимов Әмир Камалиевның бергә яшәү дәверендә яшьлек хатирәләрен үзләре белән күп уртаклашканын әйтеп үтте.
Әмир Камалиев гаиләсендә дүрт бала үскән – абыйсы, апасы, Әмир өченчесе, энесе Дамир.
Энесе бүген авылда төп йортта яши. Нинди абый иде ул сезнең өчен, дип сорыйм.
Аманулланың соңгы эшләренең берсе – ТНВ өчен ситкомга сценарий.
– Ситком өчен 5 сериягә 5 сценарий язарга тиеш иде. Дүртне язды, кайбер серияләрне эшләп бетерергә тиеш иде, мин сценарий редакторы, аңа эшләп бетерү өчен кире җибәрдем. Тиздән тапшырам диде, берничә көн элек чатка җибәрдем, дип язды. Хәзер менә безгә ул серияләрне компьютерыннан чыгарырга кирәк.
Яхшы яза иде, юморы шәп иде, актер табигатен яхшы белгәч, диалоглары да шәп, тере килеп чыга иде. Аның белән рәхәтләнеп эшләдек. Ул үзе дә бик йомшак кеше иде. Ашкынып эшләде ул. Роль дә башкарырга бик тели иде. Мине тәкъдим ит әле берәр рольгә диде, уйнарга теләге бик көчле иде. Бик тырышты, ашкынды, әрәм булды, – дип сөйләде Айсылу Хафизова.
Әмир Камалиев йөрәк белән китеп барган. Раил Садриев та ирләрнең шушы яшьләрдә йөрәк какшавы еш очравын искәртте.
– Ел саен бер драматург китә. Ир-атларның сират күперен кичә торган шундый бер чоры була бит – 50 белән 60 арасы. Күпчелек ир-ат шул вакытта китә. Былтыр Гафур Каюмов, Илфак Шиһапов. Бу традицияне өзәргә иде. Татарча уйлый, сөйли торган, татар мохитендә тәрбияләнгән кешеләр китә – бик аяныч.
Әмир Аман улы Камалиев драматургиягә урау юллар белән килә. 1960 елның 29 маенда Татарстанның Апас районы Шыгай авылында колхозчы гаиләсендә туа. 1975 елда сигезьеллык мәктәпне тәмамлаганнан соң, Казан шәһәренең 15 нче номерлы техника һөнәр училищесына укырга килә. Училищены тәмамлагач, Казан моторлар төзү берләшмәсендә токарь булып эшли башлый.
Аманулла 1995-2000 елларда «Казан» милли-мәдәни үзәктә режиссер, ә 2000-2002 елларда Казан татар дәүләт яшь тамашачылар театрының баш режиссеры булып эшли.
Аманулла эстрада өчен язылган күп кенә юмористик хикәяләр һәм шигырьләр авторы буларак та билгеле.
Аманулла «Кияү балакай» фильмының сценарий авторы..
Әмир Камилиевны озату чарасыннан фоторепортаж: